Προσοχή

(Το κείμενο που ακολουθεί περιέχει πληροφορίες που ίσως υπονοούν ότι ο Άγιος Βασίλης δεν υπάρχει!)

"Ο Άγιος Βασίλης σε παρακολουθεί από ψηλά και εάν είσαι καλό παιδί όλη τη χρονιά θα σου φέρει ό,τι του ζητήσεις"

"Δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης πραγματικά , είναι ένα παραμύθι , εμείς οι γονείς σου θα σου πάρουμε τα δώρα , δεν πρέπει να πιστεύεις σε ψέματα"

Τι γίνεται τελικά με τον Αϊ Βασίλη? Υπάρχει ή όχι? Είναι τελικά  "αθώα" η ιστορία  με την οποία μεγαλώσαμε ή χρειάζεται να είμαστε ειλικρινείς στα παιδιά? Είναι όλη αυτή η ιστορία ένα από τα λεγόμενα white lies ( ένα «διπλωματικό» ψέμα που δεν πειράζει κανένα) ή τελικά τραυματίζει?

Ένα δίλημμα πολλών γονέων αυτή την περίοδο είναι η συμμετοχή ή όχι του Άγιου Βασίλη στις Χριστουγεννιάτικες γιορτές, κατά πόσο θα χρησιμοποιηθεί είτε ως πραγματικό πρόσωπο, είτε συμβολικά, είτε καθόλου . Τα κίνητρα των γονέων ποικίλλουν για τις επιλογές τους, μπορεί να είναι η διατήρηση της οικογενειακής παράδοσης αλλά και της θρησκευτικής, η δημιουργία εορταστικού κλίματος και ευχάριστων αναμνήσεων, η ανάγκη για διασκέδαση μαζί με τα παιδιά, μπορεί όλα μαζί.Μπορεί από την άλλη να είναι η ανάγκη για μετατροπή των οικογενειακών παραδόσεων σε πιο πραγματικές που δεν θα περιέχει φανταστικά πρόσωπα και παράλληλα την αναδιοργάνωσή τους προσαρμοσμένες στη σημερινή μοντέρνα κοινωνία και την προοδευτικότητα, και μια τάση για περισσότερο ρεαλισμό .

Σε αυτό το κείμενο θα προσπαθήσω να παρουσιάσω και τις δύο πλευρές , μερικά μειονεκτήματα και πλεονεκτήματα και τέλος τι πρέπει να κάνουν οι γονείς.

Ναι! Υπάρχει Αι Βασίλης!

Γενικά , το να λέμε ψέματα στα παιδιά δεν είναι σωστό. Αλλά κάποιες έρευνες έχουν δείξει πως για κάποια παιδιά είναι ένα υγιές μονοπάτι ανάπτυξης να πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη ,καθώς προάγει το φαντασιακό παιχνίδι, τη δημιουργικότητα κ.α. Τα παιδιά σε μικρές ηλικίες βρίσκουν ευχάριστο να προσποιούνται, μάλιστα περνούν πολλές ώρες βλέποντας κινούμενα σχέδια με ζώα που μιλάνε, ανθρώπους να πετάνε. Άλλωστε , ο Άγιος Βασίλης ήταν πραγματικό πρόσωπο που βοηθούσε τους φτωχούς , και τέτοιες αξίες συμβολικά θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρότυπο στα παιδιά, αλλά και να έρθουν πιο κοντά στη θρησκεία. Παράλληλα διατηρώντας τον μύθο,οι αναμνήσεις τους από τις χριστουγεννιάτικες ημέρες θα είναι κάτι που θα θυμούνται με χαρά. Ο μύθος αυτός έρχεται σε γιορτινές ημέρες, που συνήθως η ευρύτερη οικογένεια συγκεντρώνεται, και ο Αγ. Βασίλης είναι ένας κρίκος που ενδυναμώνει αυτό τον δεσμό, είναι αυτή η πολιτιστική δέσμευση στα παιδιά, που τους φέρνει δώρα και ευτυχία. Τι καλύτερο από ένα παιδί να φαντάζεται πως ένας γλυκός ηλικιωμένος άνδρας με μούσι θα έρθει το βράδυ και θα του αφήσει δώρα, ως επιβράβευση για το πόσο καλό ήταν όλο το χρόνο, και τι ωραία εκπαίδευση που λαμβάνει μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνοντας πως πρέπει να περιμένει για να πάρει κάτι και όχι απαιτώντας το εκείνη τη στιγμή, και πως για να το λάβει χρειάζεται να προσπαθήσει κι αυτό. Τέλος, μέσα από αυτή τη διαδικασία απλουστεύεται και ο ρόλος των γονιών, κάτι πολύ σημαντικό και αναγκαίο για την ανακούφισή και την ξεκούραση τους αυτές τις ημέρες ενόψει της υπόλοιπης χρονιάς. Ένα "τρίτο" πρόσωπο , θα είναι αυτό που θα κρίνει για το αν τα παιδιά ήταν καλά ή όχι, και θα πάρει την ευθύνη για το αν η ανταμοιβή ήταν η επιθυμητή. Ο γονέας λαμβάνει γραπτώς τις επιθυμίες και γνωρίζει πως μέχρι το άνοιγμα των δώρων η συνεργασία θα είναι πιο εύκολη , καθώς η εξουσία και ο έλεγχος έχει περάσει σε ένα άλλο πρόσωπο. Παράλληλα, συμμετέχοντας σε αυτό το παιχνίδι γίνεται και αυτός παιδί, με αποτέλεσμα να αποφορτίζεται με ευχάριστες ασχολίες.

Όχι, δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης!

Ο μύθος του Άγιου Βασίλη είναι ένα παραμύθι, και όσο παρουσιάζεται κεκαλυμμένα ως πραγματικότητα στα παιδιά μπορεί να αποτελέσει ένα τραυματικό γεγονός. Είναι ένα ψέμα-μυστικό ανάμεσα στους γονείς και το παιδί, το οποίο διαρκεί πάρα πολύ και εάν η σχέση τους είναι ήδη ευάλωτη, η αποκάλυψη του μπορεί να είναι το τελικό χτύπημα. Η εμπιστοσύνη μπορεί να τεθεί υπό αμφισβήτηση, καθώς και όλες οι προηγούμενες εμπειρίες, με λίγα λόγια η ασφαλής βάση του παιδιού που είναι ο γονέας να μπει υπό την διαδικασία αμφισβήτησης ως προς την αποτελεσματικότητα.

Δεν είναι αναγκαίο να ξεγελάσεις ένα παιδί για να κρατήσεις το μύθο, την ατμόσφαιρα ,και το φαντασιακό παιχνίδι αληθινά. Μπορείς να εξηγήσεις ότι δεν υπάρχει πραγματικός Άγιος Βασίλης, όπως δεν υπάρχει Χάρι Πότερ ,αλλά εμείς θα κάνουμε τα πάντα σαν ο Άγιος Βασίλης να είναι αληθινός.

Επίσης, πόσο ηθικό και χρήσιμο είναι για τους γονείς να χρησιμοποιούν τον Άγιο Βασίλη ως εργαλείο για να ελέγξουν τη συμπεριφορά των παιδιών? Είναι προτιμότερο να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί που θα βασίζεται στην ειλικρίνεια και όχι σε μυστικά, παρά  να χρησιμοποιείται κάτι φανταστικό προς όφελός των γονέων. Η αληθινή πρόκληση είναι να δημιουργηθούν πραγματικά κίνητρα και επιβραβεύσεις. Ακόμα, αποφεύγεται να στρεσαριστεί το παιδί έχοντας στο μυαλό του ότι κάποιος τον παρακολουθεί για να αποφασίσει εάν αξίζει να επιβραβευθεί. Τέλος, η είσοδος ενός εξωτερικού ατόμου στο οικογενειακό σύστημα που ασκεί τον έλεγχο και αξιολογεί , είναι κάτι το οποίο μπορεί να αγχώσει το παιδί αλλά και να καθιερώσει μια εικόνα πως "άλλοι αποφασίζουν".

Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς?

Να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που κάνουν. Πάντα με γνώμονα το καλό του παιδιού αλλά παράλληλα και την δική τους ηθική αλλά και συναισθηματική ικανοποίηση. Ένα πράγμα που λέω συχνά σε γονείς που βλέπω θεραπευτικά όταν μιλάνε για ενοχές και το τι έκαναν λάθος, είναι το πως φυσικά και δεν έκαναν ή δεν κάνουν κανένα λάθος, και έκαναν και κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν στο συγκεκριμένο σημείο. Όλοι οι γονείς πράττουν όπως πράττουν γιατί έχουν στόχο την προστασία και την ικανοποίηση του παιδιού τους.

Και στη συγκεκριμένη περίπτωση όπως και σε όλα τα ηθικά διλήμματα των γονέων δεν υπάρχει λάθος και σωστό, έτσι κι αλλιώς οι έρευνες λένε ότι στην ηλικία περίπου των 8 το παιδί αντιλαμβάνεται και μόνο του πως δεν υπάρχει Άγιος Βασίλης (και εκεί συνήθως η μεγαλύτερη απογοήτευση είναι από τους γονείς που αντιλαμβάνονται ότι και το παιδί μεγάλωσε αλλά και ότι η 'μαγεία' χάθηκε). Αυτό που έχει αξία είναι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές πλαίσιο για τα παιδιά όπου θα επιτρέπεται να φανταστούν και να παίξουν, μαζί και οι γονείς, αλλά παράλληλα να μην διαταραχθεί η εμπιστοσύνη και να υπάρχει ένα κλίμα ειλικρίνειας μεταξύ παιδιού και γονέα.

Τα Χριστούγεννα είναι μέρες γιορτής και διασκέδασης και επανένωσης της οικογένειας που πιο πολύ την χαίρονται τα παιδιά. Σκοπός των γονέων είναι να δημιουργήσουν ή να κρατήσουν αυτή τη 'μαγεία', που θα βασίζεται και θα εξυπηρετεί τις ανάγκες και τις επιθυμίες των παιδιών και όχι τη δική τους , να έχουν κατά κάποιο τρόπο αυτά «το τιμόνι» σε ότι αφορά τη διασκέδαση τους. Αυτές οι γονεϊκές ανάγκες και επιθυμίες προέρχονται από τις Χριστουγεννιάτικες εμπειρίες τους ως παιδιά, έχοντας την πεποίθηση πως εάν το παιδί επαναλάβει τις δικές τους αναμνήσεις και θα περάσει καταπληκτικά αλλά και οι ίδιοι θα νιώσουν ξανά αυτή την παιδική αθωότητα, ή από την άλλη η ανάγκη –πίεση να βιώσει το παιδί χριστουγεννιάτικες εμπειρίες που οι ίδιοι για κάποιους λόγους δεν έζησαν μικροί (και τελικά τις ζουν μεγάλοι). Δεν χρειάζεται να πιέσουν το παιδί να γράψει γράμμα στον Άγιο Βασίλη, δεν χρειάζεται να το βάλουν να κάτσει με το ζόρι στο πόδι ενός Άγιου Βασίλη για να βγει φωτογραφία, χρειάζεται σεβασμός και χώρος να εκφραστούν οι δικές του επιθυμίες. Μπορεί φυσικά να συμμετέχει στο παιχνίδι του Αγίου Βασίλη δίνοντας τις κατάλληλες στιγμές την πραγματική διάσταση, διηγούμενος την πραγματική ιστορία του Αγίου Νικολάου, ή λέγοντας πως "στο σπίτι θα υποκριθούμε όλοι πως θα έρθει ο Άγιος Βασίλης. "

Η ενδυνάμωση των δεσμών της οικογένειας τα Χριστούγεννα ,και συγκεκριμένα της ελληνικής, είναι συνυφασμένη με τον Άγιο Βασίλη και τα δώρα. Όταν ο γονέας λειτουργεί με σεβασμό στο παιδί του αλλά και δίνει χώρο για δημιουργικότητα και φανταστικό παιχνίδι συμμετέχοντας σε αυτό, χτίζει αναμνήσεις που θα κρατήσουν για μια ζωή.

Τέλος, μόνο η ερώτηση "πόσο καλό παιδί ήσουν φέτος?" είναι μια πρόταση που θα μπορούσε από μόνη της να απασχολήσει πολλούς ειδικούς , αναλύοντας την.

Καλά Χριστούγεννα σε όλους.

Δημήτρης Ι. Γαλάνης

Οικογενειακός Θεραπευτής

Επικοινωνία

Θέτιδος 8

Ιλίσια (Στάση Μετρό: Μέγαρο Μουσικής)

Τ: +30 210 72 22 214
F: +30 210 72 22 282

email: [email protected]